Margo Jefferson: Het Bouwen van een zenuwstelsel
Locatie
Categorie
Kostprijs
korting
Taal
Margo Jefferson, auteur van het originele en gedurfde Negroland, heeft naar eigen zeggen een ‘temperamentele autobiografie’ geschreven. Het Bouwen van een zenuwstelsel is geen criticism, geen memoir, maar een versmelting van beide. Het begint met het verslag van een nachtmerrie. Jefferson droomde dat ze alleen op een podium stond, waarbij haar arm zich uitstrekte en de vinger beschuldigend naar haar eigen lichaam wees. Wat volgt is een innerlijke storm, een diepgaand onderzoek naar zwarte, vrouwelijke identiteit, waarbij het zenuwstelsel uit de titel verwijst naar de materie, ‘gekozen, opgelegd, geërfd, verzonnen’, die deze identiteit vormt.
Als dochter van een kinderarts en een modieuze moeder, groeide Margo Jefferson op te midden van de hoogopgeleide en welvarende zwarte elite in Chicago in de jaren ‘50 – in wat zij Negroland noemt. Haar leven speelde zich af tegen de achtergrond van de burgerrechtenbeweging en de opkomst van het feminisme, én werd getekend door de tegenstellingen van een zwarte middenklasse met ogenschijnlijke privileges. In Negroland vraagt ze zich af: “wat heeft mij gemaakt en wat heeft mij verminkt?” Ze vond hiervoor een eigen vorm, zigzaggend tussen perspectieven, vrolijk zinnen lenend uit songteksten en van andere schrijvers.
Hetzelfde geldt voor haar nieuwe boek, waarin ze onderzoekt wie de “mij” uit het citaat is. Nu gooit Jefferson het genre van de memoir volledig open. In Het Bouwen van een zenuwstelsel versplintert ze zichzelf en bouwt zich vervolgens weer op door criticism te vervlechten met de woorden van overleden familieleden, sleutelmomenten uit haar leven, poëzie en jazzklanken. Er zijn brieven, liedjesteksten en dagboekfragmenten. Bing Crosby en Ike Turner zijn twee van haar alter ego’s. Zo herschrijft ze zichzelf in een nieuwe, met leven overgoten, muzikale vorm.
Het vraagt een grote gevoeligheid om deze anatomische ontleding, dit snijden, weer tot een samenhangend geheel te maken. Jefferson bezit deze gevoeligheid, dit talent, en wat meer is, ze geeft zichzelf volledig bloot. Hierdoor komen we op een heerlijke manier in contact met artiesten als Powell, Josephine Baker en Harriet Beecher Stowe, maar evengoed piekeren we met haar mee tijdens het schrijven “STOP! Collect yourself, Professor Jefferson.” Dit alles maakt deel uit van haar zenuwstelsel, van haar intimiteit, dat zo een wonderbaarlijke, hypnotiserende dichtheid bereikt.
Zo onderzoekt Jefferson hoe haar smaak gevormd werd door artiesten voor wie zij zelf niet bestond, hoe ze leerde denken zoals kunstenaars die zich neerbuigend of volstrekt onverschillig opstelden tegenover zwarte vrouwen zoals zij. Toch gaat het zelfbewustzijn in Het Bouwen van een zenuwstelsel verder dan gender, ras en klasse. Deze zijn belangrijk, maar haar schrijven is tegelijk persoonlijker, lichamelijker. Jefferson past in de artistieke traditie van Emily Dickinson, Frida Kahlo en Ingmar Bergman, die zichzelf genadeloos onderzochten, vrij van politieke agenda en van navelstaarderij.
Over de auteur
Margo Jefferson (1947) doceert schrijftechnieken aan Columbia University School of Arts. Ze werkte bij Newsweek, was later recensente bij The New York Times en ontving de Pulitzer Prize voor haar kritieken. Met Negroland. Een autobiografie (Privé-domein, 2017) won ze de National Book Critics Circle Award. Constructing a Nervous System verscheen bij Granta in 2022 en werd in 2023 vertaald als Het Bouwen van een zenuwstelsel (Arbeiderspers).
Org. Passa Porta
foto © claire holt
Binnenkort bij
Am I Evil?
Een intieme lezing over Jeanne Walschot, een controversiële handelaar en verzamelaar van Afrikaanse kunst, met het curatorenduo Simone Basani en Alice Ciresola.
Dead Ladies Show #11 in Antwerpen
In de elfde editie van ons café chantant brengt Gaea Schoeters een programma met o.a. Rachida Lamrabet, Anneleen Van Offel en Steven Van Ammel. Onderbelichte vrouwelijke kunstenaars en wetenschappers krijgen het spotlicht, met muzikale intermezzo’s door pianiste Lies Colman en zangeres Lieselot De Wilde.
Meet the author: Sheena Patel
I’m A Fan, het debuut van de Britse schrijfster en regisseur Sheena Patel over obsessie, sociale media en machtsverhoudingen zette haar op de kaart als een van de meest opwindende nieuwe stemmen in de Britse literatuur. Ze wordt geïnterviewd door de Soedanees-Australische schrijfster Yassmin Abdel-Magied, die als writer in residence bij Passa Porta in Brussel aan haar nieuwe roman werkt.