Writing in Exile

Tussen twee werelden

‘Beyond the frontier between “us” and the “outsiders” is the perilous territory of not-belonging: this is to where in a primitive time peoples were banished, and where in the modern era immense aggregates of humanity loiter as refugees and displaced persons.’ Haarscherp analyseert Edward Said in Reflections on Exile waarom ballingschap fascinerend is om over na te denken, maar gedwongen ballingschap verschrikkelijk om mee te maken. Als balling leef je tussen twee werelden, ben je nergens thuis. Kunst en literatuur zijn dan soms een houvast, een middel om je ervaringen te verwerken en om de band met het verloren verleden en land vast te houden.

Drie auteurs spreken over schrijven in ballingschap. De ervaringen van Erdoǧan en Jesuthasan zijn uit de eerste hand, compleet verschillend en toch voor elkaar herkenbaar.

Aslı Erdoǧan

Aslı Erdoǧan was een tiental jaar actief als fysica, onder meer bij het CERN, alvorens zich in 1996 volledig toe te leggen op het schrijversschap. Intussen is ze als romanschrijfster en journaliste uitgegroeid tot een van de belangrijkste Turkse stemmen. Voor haar adviserend werk bij de pro-Koerdische krant Özgür Gündem en haar pleidooi voor vrijheid van meningsuiting werd Erdoǧan in 2016 een half jaar gevangen gehouden. In 2017 verscheen met Zelfs de stilte is niet meer van mij (De Geus) een Nederlandse vertaling van haar belangrijkste journalistieke teksten over politiek, ballingschap, de overheid en het dagelijkse leven in Turkije. Erdoǧan kreeg erkenning voor haar humanitaire werk met de Prix Simone de Beauvoir in 2018. De schrijfster woont momenteel in Duitsland.

Antonythasan Jesuthasan

Schrijver, acteur en kindsoldaat. Conventioneel is het leven van Antonythasan Jesuthasan allesbehalve. Als kind was hij actief bij de Tamiltijgers, de befaamde miltie die sinds de jaren 1970 voor onafhankelijkheid strijdt in het noorden van Sri Lanka. Na een reeks omzwervingen in Zuid-Oost-Azië belandde Jesuthasan in Parijs, waar hij politiek asiel kreeg. Daar legde hij zich toe op schrijven en acteren, beide veelal over zijn ervaringen in de burgeroorlog in zijn thuisland. Als schrijver legt Jesuthasan zich toe op korte verhalen, toneelstukken, politieke essays en romans. En ken je Antonythasan Jesuthasan niet van zijn boeken, dan herken je hem misschien van films als A Private War of Dheepan van Jacques Audiard.

Russell Banks

Een noodzaak was het niet, maar ook Russell Banks verruilde zijn thuisland de Verenigde Staten een tijdlang voor nieuwe oorden, meer bepaald Jamaica. De ervaring veranderde hem: ‘After living in Jamaica and writing The Book of Jamaica, I accepted that I was obliged, for example, to have African-American friends. I was obliged to address, deliberately, the overlapping social and racial contexts of my life.’ Na The Book of Jamaica volgden onder meer nog zijn doorbraakroman Continental Drift, over onrusten in Haiti, en The Darling, een politiek-historische roman die zich afspeelt in Liberia. Banks is de stichter-voorzitter van Cities of Refuge North America en volgde Wole Soyinka en Salman Rushdie op als voorzitter van het International Parliament of Writers van 1998 to 2004.

Presentatie: Gie Goris

Passa Porta, MO*Magazine, ICORN, Imagine, Literary Europe Live Plus, PEN Belgique, PEN Vlaanderen, De Markten

foto russell banks © cyrille choupas
foto Asli Erdogan © Muhsin Akgün
foto antonythasan jesuthasan © cindy sasha