tong #meertaligheid
Het leven van de Nederlandse dichteres en literair vertaalster Nisrine Mbarki speelt zich af in verschillende talen en landen. Daarover handelen ook meerdere gedichten in haar recente bundel Oeverloos (uitg. Pluim, genomineerd voor de C. Buddingh'-prijs 2022 en deels tot stand gekomen in residentie bij Passa Porta).
Zo bijvoorbeeld 'tong', het gedicht dat zij voorlas en becommentarieerde tijdens onze tweede avond rond meertaligheid i.s.m. Kaaitheater, ditmaal over het voor steeds meer mensen lang niet zo evidente begrip 'moedertaal'.
-
tong
mijn moeder ontnam mij haar taal en zichzelf
mijn kindertong werd overgeleverd aan
harde kloosterklanken op veengrond
geprevelde gebeden die altijd alles bezweren
achtergebleven scheldpartijen van oude krijgsmachten
oude tekens op getatoeëerde kinnen van moeders moeders moeders
sindsdien sleep ik het lot aan haar kruin achter me aan
in mijn kinderkeel werd een genadeloos pact gesloten
een overeenkomst zoals die van gescheiden families
omwille van het kind
een samenzijn dat middelen heiligt uit de dagen dat idealen goden waren
goden die beschermen als je waardige offers brengt
offers zo gaaf als snijtanden
ik heb gezwollen melk uit jullie talrijke borsten gedronken
zonder te weten wie werkelijk wie was
in mijn luchtpijp waanden jullie je Nimrod in Babel
لو كنت أؤمن بمفهوم الأمومة لوكنتن امهاتي
de syntaxis werden op strakke bedjes
naast elkaar gezaaid
in mijn strottenhoofd
jullie kerfden tekens in mijn stembanden
staken zwaarden in mijn gehemelte te ruste
door mijn borstkas duwden jullie vleugels naar buiten
voor een mogelijke
exodus
in mijn mondholte herschiepen jullie wezens
waarvan je de naam niet mag uitspreken
hun scherpe gekrulde ⵉⵙⴽⵉⵡⵏ dreigden dagelijks
mijn huig te verbannen
hoeven vertrapten eux en oui en liefkoosden ي en م
om hun vloeiende vormen
aan mijn hoofd naaiden jullie oren vast gekneed uit jullie tonen
ma tête lourde de vos promesses
verbanning heb ik afgeschaft
op mijn tong vindt een orgie plaats
mijn huig spuwt vuur in nood mijn lippen zacht grenzen wegblazen
Germaanse sneeuwvlokken lossen op
in oude Semitische bergbastaards
tomeloze huwelijken worden dagelijks tussen mijn wangen gesmeed
glijden soepel als gepolijste kralen in een rozenkrans
keer
op keer
op keer
mijn tong is gespleten uit trouw aan het noorden en het zuiden
mijn moeder wordt oud en spreekt soms haar taal
die ik uiteindelijk toch leerde
van grootmoeders die de aarde te drinken geven voor ze zelf drinken
Overgenomen met de toestemming van de auteur
Nisrine Mbarki (1977, Tilburg) is een veelzijdige schrijver, dichter, columnist, vertaler en programmamaker. Ze is programmamaker voor Winternachten, redactielid van Poëziekrant, jurylid van de Grote Poëzieprijs en de Jan Campert-prijs. Ze schrijft poëzie, theaterteksten en korte verhalen. Als literair vertaler vertaalt ze poëzie uit het Arabisch naar het Nederlands. Ze heeft vijf vertalingen op haar naam staan. Haar gedichten en columns verschijnen regelmatig in literaire tijdschriften als De Gids, Poëziekrant, De Revisor, Tirade en Het Liegend Konijn. Ze stond eerder op festivals als Poetry International, Globale in Bremen, Winternachten, Read My World, Felix Poetry Festival in Antwerpen en de Nacht van de Poëzie.