Literatuur 2.0: Nathalie Gassel & Joanna Walsh

Briefschrijven, het verdomhoekje van de literatuur

Briefschrijven zat lange tijd in het verdomhoekje van de literatuur. Hebben romans en poëzie universele aspiraties en een verheven karakter, dan zijn brieven in vergelijking te persoonlijk en banaal. Gustave Flaubert, zelf een fervent brievenschrijver, vond brievenromans bovendien ‘typisch iets voor vrouwen’ – lees: ‘niet serieus’.

Opwaardering van de briefroman

Door het internet ziet briefschrijven er helemaal anders uit. Gewoon even je inbox refreshen, en nieuwe boodschappen stromen binnen. Een aantal recente romans betwist ook het achterhaalde onderscheid tussen de persoonlijke brief en het zogenaamde universele karakter van “échte” literatuur. Denk maar aan I Love Dick, waarin Chris Kraus haar reële crushomzette in een fictief personage en hem vervolgens brieven schrijft. Nathalie Gassel en Joanna Walsh treden in haar voetsporen en bewijzen waarom briefschrijven de titel ‘literatuur’ volledig verdient.

Joanna Walsh. Virtuele intimiteit

In Break.up vertaalde Joanna Walsh een van haar crushes in een roman. Niets bijzonders, ware het niet dat de affaire zich bijna helemaal online had afgespeeld: “We ontmoetten elkaar op plaatsen waar WiFi voorhanden was, vandaag de dag dus zo goed als overal, en dus was er toen jij wegging geen enkele ruimte meer waaruit ik je kon wegcijferen. Nooit een plaats waar jij niet was en waar je perfect gemist kon worden.” In een lange reflectie over haar stukgelopen relatie combineert de Britse schrijfster haar eigen gedachten met die van schrijvers en filosofen als Baudelaire, Breton, Badiou en Foucault.

Nathalie Gassel. Brieven als het perfecte excuus

Met Stratégie d’une passion schreef Nathalie Gassel een roman die bijna volledig bestaat uit onbeantwoorde e-mails. De verteller, wiens geslacht ambigu blijft, schrijft openlijk over het verlangen naar de ander. Zonder de noodzaak van een consistent verhaal, vond Gassel in de e-mailcorrespondentie de ruimte waar alles gezegd kan worden: “Ik heb het plan opgevat een boek te schrijven door jou brieven te sturen. Het perfecte excuus om alles onder woorden te brengen: erotiek, filosofie, liefde, stemmingen. Ik zal heel direct zijn, want nu zijn er geen narratieve verplichtingen.”